Demianowska Jaskinia Lodowa

 Demianowska Jaskinia Lodowa stanowi północną część Jaskiń Demianowskich, które są znane w skali światowej. Zwraca uwagę trwałym nagromadzeniem lodu, ogromnymi podziemnymi pomieszczeniami, niespotykaną fauną jaskiniową, a także bogatą historią.

Cennik

Objaśnienia:

^*1 - Dzieci od 6 do 15 lat; inwalidzi starsi od 15 lat z ważną legitymacją
^*2 - Uczniowie i studenci studiów dziennych, w przypadku studentów po okazaniu ważnej legitymacji; Osoby w wieku powyżej 60 lat
^*3 - Aparat fotograficzny-Video - Fotografowanie i wykonywanie krótkich filmów jest dozwolone jedynie bez użycia statywu i jedynie w ramach standardowego zwiedzania jaskini po wykupieniu biletu i dodatkowo uiszczeniu specjalnej opłaty. Płynność zwiedzania nie może być zakłócona a bezpieczeństwo zwiedzania musi być zachowane.
^*4 - Dodatkowe wejście jest możliwe na żądanie zwiedzających po porozumieniu z zarządem jaskini również między godzinami regularnych wejść. Nie wolno w ten sposób przeszkodzić w płynności prowadzenia jaskini i trzeba zapłacić opłatę.

 Nie ma możliwości wcześniejszej rezerwacji.

Historia

Uważa się, że Demianowska Jaskinia Lodowa jest znana od bardzo dawna. Pierwsza pisemna wzmianka o otworach jaskiń położonych w Dolinie Demianowskiej znajduje się w dokumentach Ostrihomskiej kapituły z 1299 roku. Nie wiadomo jednak, której jaskini ta wzmianka dotyczy. Za pierwszą informację odnoszącą się bezpośrednio do Demianowskiej Jaskini Lodowej należy uznać opis jaskini położonej niedaleko od Liptowskiego Mikulasza pochodzący z roku 1672 autorstwa J. P. Haina. Opis ten dotyczy kości niedźwiedzia jaskiniowego, które autor uważał za kości smoków.

Dalsze informacje o Demianowskiej Jaskini Lodowej pochodzą od G. Buchholtza młodszego, który w 1719 roku ją zwiedzał. Opis jaskini oraz szkic jej planu Buchholtz przesłał M. Belovi, który te dane opublikował w  1723 roku.

W roku 1751 jaskinię odwiedzili członkowie komisji cesarskiej, którzy badali Tatry i przylegające góry. Wielka ilość napisów na ścianach i obecność licznej literatury udowadniają wielkie zainteresowanie o jaskinię kręgów naukowych i szerokiej publiczności. Na ścianach znajdują się podpisy znaczących osobności historii słowackiej (M. M. Hodža, S. Chalupka, G. Fejérpataky-Belopotocký i innych).

Coraz większe zainteresowanie jaskinią spowodowało konieczność przystosowania jej wstępnej, stromej i zalodzonej części do bezpiecznego zwiedzania. Prace takie zostały wykonane przez stowarzyszenie właścicieli okolic Demianowej  w pierwszej połowie XIX w. Dalszym udostępnianiem jaskini zajmowała się Liptowska Sekcja Węgierskiej Spółki Karpackiej (Liptovská sekcia Uhorského karpatského spolku). W 1885 roku wybudowała pod jaskinią schron dla turystów i czyniła starania na rzecz rozwoju ruchu turystycznego w Dolinie Demianowskiej. W roku 1909 A. Žuffa mł. odkrył Komorę Ruin (Dóm trosiek) w niższej części jaskini. Zainteresowanie jaskinią zmalało po odkryciu i udostępnieniu Demianowskiej Jaskini Wolności w 1924 roku. W 1926 roku A. Král  wraz z V. Benickim odkryli górne partie jaskini.

Jaskinię na nowo udostępniono w latach 1950 – 1952, łącznie z zainstalowanym oświetleniem elektrycznym. Z korytarza Jazerná chodba w 1952 roku S.  Šrol, P. Revaj i P. Droppa odkryli  Demianowską Jaskinię Pokoju. Niestety niewłaściwie prowadzone prace udostępniające naruszyły mikroklimat jaskini. W latach 1953 – 1954 wykonano prace zabezpieczające na odtworzenie lodowych form jaskini ( zamurowano otwór prowadzący z Komory Ruin - Dóm trosiek, postawiono mur oddzielający zalodzone i nie zalodzone części itp.) W latach 1974-1976 wykonano rekonstrukcję trasy turystycznej i udostępniono komorę Štrkový dóm. W 1983 roku grotołazi z klubu SSS Dolina Demianowska odkryli nowe partie położone nad komorą Kmeťov dóm. Obecnie w jaskini trasa turystyczna ma długość 650 m i różnicę poziomów -48 m.

 Warunki przyrodnicze

Demianowska Jaskinia Lodowa powstała w środkowotriasowych, ciemnoszarych wapieniach typu Gutenstein należących do płaszczowiny kriżniańskiej. Korytarze rozwinięte są głównie wzdłuż szczelin tektonicznych poszerzonych na skutek podziemnego przepływu potoku Demianowka, który wpływał do jaskini z Demianowskiej Jaskini Pokoju. Przedstawia północną, kiedyś wywierową część Demianowskiego Systemu Jaskiniowego. Niektóre górne części jaskini są wytworzone poprzez wody bocznego ramienia potoku Demianowka, które dostały się tam z przległej Jaskini Dvere i z Nowej jaskini w Bašte.

Długość jaskini wynosi 2 445 m a deniwelacja sięga 57m. Cała jaskinia jest rozwinięta na trzech poziomach. Komory i korytarze mają przeważnie kształt owalny wskazujący na modelowanie jaskini przez podziemną rzekę (Čierna galéria, Jazerná chodba, Medvedia chodba). Kształt części sal jest zmieniony przez zawaliska i erozję mrozową (Štrkový dóm, Veľký dóm, Kmeťov dóm, Belov dóm, Halašov dóm, Dóm trosiek). Wstępne korytarze jaskini opadają od wejścia do głębokości ok. 40–50 m.

Nagromadzenia lodu występują w dolnych częściach jaskini, zwłaszcza w komorze Kmeťov dóm. W jaskini lód występuje w formie nagromadzeń na spągu, a także lodowych kolumn, stalaktytów i stalagmitów. Warunki sprzyjające powstaniu lodu powstały dzięki naturalnemu zasypaniu niektórych otworów w wyniku procesów zboczowych, co ograniczyło wymianę powietrza pomiędzy jaskinią a powierzchnią terenu. Chłodne powietrze będąc cięższym gromadzi się w dolnych partiach jaskini. Przesiąkająca do jaskini woda zamarza w wychłodzonych korytarzach i salach jaskini. Temperatura powietrza w częściach zalodzonych oscyluje około 0 °C i wzrasta w kierunku partii położonych dalej od otworu wejściowego od 1,3 do 5,7 °C. Wilgotność względna powietrza wynosi od 92 do 98 %.

W wielu miejscach jaskini jest zachowana  pierwotna szata naciekowa (stalaktyty, stalagmity, polewy naciekowe na ścianach i spągu jaskini i inne). Szata naciekowa jest jednak w zalodzonej części jaskini w znacznym stopniu zniszczona poprzez mrozowe wietrzenie. Powierzchnia nacieków jest zabarwiona na szaro lub czarno od dymów smolnych pochodni, kaganków i lamp benzynowych, przy których zwiedzało się jaskinię aż do 1924 roku. W przypadku Demianowskiej Jaskini Lodowej  to zjawisko można uznać za efekt jej bogatej historii.

W jaskini od dawna znajdowano kości różnych kręgowców, w tym niedźwiedzia jaskiniowego (Ursus spelaeus), które w pierwszej połowie XVIII wieku uważano za kości smoków. Dlatego nazywano jaskinię Dračia jaskyňa (Jaskinia Smocza). Do tej pory w jaskini stwierdzono 8 gatunków nietoperzy. Jest to największe zimowisko mroczka pozłocistego (Eptesicus nilssonii) i jedno z najważniejszych zimowisk nocka wąsatka/Brandta (Myotis mystacinus/brandtii) na Słowacji. Zróżnicowanie drobnej fauny jaskiniowych bezkręgowców jest w zalodzonej części jaskini zdecydowanie mniejsze niż w częściach bez lodu.

Położenie i dostęp do jaskini

Znajduje się na prawej stronie Doliny Demianowskiej na północnej stronie Tatr Niskich. Leży w Narodowym Rezerwacie Przyrody Dolina Demianowska na terenie Parku Narodowego Tatry Niskie. Wejście do jaskini jest położone pod głazem Bašta na wysokości 840 m n. p. m. i  około 90 m nad dnem doliny.

Jaskinia znajduje się około 10 km na południe od Liptowskiego Mikulasza w Tatrach Niskich, na prawej stronie Doliny Demianowskiej, kilka kilometrów pod znanym ośrodkiem narciarskim Jasna. Z parkingu widać areał wejściowy jaskini, położony około 90 m nad dnem doliny, do którego prowadzi ścieżka. Około Kamennej chaty przebiega leśna droga ( 600 m) z tablicami edukacyjnymi i dwoma miejscami na odpoczynek. Dojście do jaskini zajmuje około 20 minut.

Najbliższy przystanek komunikacji publicznej:

• Dolina Demianowska, Jaskinia Lodowa (autobus)

Dojazd samochodem do jaskini:

• Z Liptowskiego Mikulasza kierunek Jasna – 10 km

Trasa zwiedzania

Okrężna trasa zwiedzania ma 650 m i przewyższenie 48 m. Wejście i wyjście jaskini są na tym samym nadmorskim poziomie, a odległość między nimi wynosi tylko 40 m. Zwiedzanie zajmuje około 45 min. Temperatura w jaskini podczas letnich miesięcy waha się od +0,4°C do +3°C.

Trasa zwiedzania przechodzi przez ogromne korytarze rzeczne, poprzeplatane stromymi odcinkami. Pierwsza część trasy prowadzi przez pomieszczenia ozdobione sintrową szatą naciekową, druga część przez korytarze i sale jaskiniowe z nagromadzonym lodem.

Dzięki połączeniu sintrowej ornamentyki i lodu powstaje bardzo interesująca okrężna trasa zwiedzania. Turyści mogą dowiedzieć się o powstawaniu korytarzy i sali jaskiniowych, sintrowej ozdoby, warunkach nagromadzania się lodu jak i wpływie lodu na pierwotną sintrową szatę naciekową. Pomieszczenia są przeważnie owalne i wskazujący na modelowanie jaskini przez podziemną rzekę. Kształt części sal jest zmieniony przez zawaliska i erozję mrozową.

Jak się przygotować na zwiedzanie

Przewyższenie oraz różne temperatury wewnątrz i na zewnątrz jaskini sprzyjają obciążeniu organizmu. Przed wejściem do jaskini należy odpocząć, aby bez problemów aklimatyzować się w  jaskini. Również należy się ciepło ubrać i założyć odpowiednie, sztywne obuwie.

źródło: http://www.ssj.sk