Demianowska Jaskinia Wolności

Słowacki narodowy zabytek przyrody Jaskinie Demianowskie, leżące po północnej stronie Tatr Niskich, jest najdłuższym systemem jaskiń na Słowacji. Jedną z głównych jaskiń tego systemu jest Demianowska Jaskinia Wolności, która wiele lat przyciąga wzrok zwiedzających bogatą sintrową ornamentyką w różnych farbach, tajemniczym podziemnym tokiem Demianowki i oczarującymi jeziorkami. Jest najczęściej odwiedzaną udostępnioną jaskinią na Słowacji.

Cennik

Objaśnienia:

^*1 - Dzieci od 6 do 15 lat; inwalidzi starsi od 15 lat z ważną legitymacją
^*2 - Uczniowie i studenci studiów dziennych, w przypadku studentów po okazaniu ważnej legitymacji; Osoby w wieku powyżej 60 lat
^*3 - Aparat fotograficzny-Video - Fotografowanie i wykonywanie krótkich filmów jest dozwolone jedynie bez użycia statywu i jedynie w ramach standardowego zwiedzania jaskini po wykupieniu biletu i dodatkowo uiszczeniu specjalnej opłaty. Płynność zwiedzania nie może być zakłócona a bezpieczeństwo zwiedzania musi być zachowane.
^*4 - Dodatkowe wejście jest możliwe na żądanie zwiedzających po porozumieniu z zarządem jaskini również między godzinami regularnych wejść. Nie wolno w ten sposób przeszkodzić w płynności prowadzenia jaskini i trzeba zapłacić opłatę.

Nie ma możliwości wcześniejszej rezerwacji.

Historia

Jaskinię odkrył A. Král z pomocą A. Mišury i innych współpracowników. Przeszli oni do wewnątrz jaskini przez suchy, najniżej położony ponor Demianowki w 1921 roku. W roku 1922 powstała komisja do spraw udostępnienia Demianowskich Jaskiń. W tym samym roku zaczęły się prace przystosowawcze. W roku 1923 zostało zainstalowane tymczasowe oświetlenie elektryczne. Część jaskini od wejściowej sztolni przez Koryto Marmurowe i  Komorę Wielką aż do Jeziorka Złotego (Zlaté jazierko) otwarto dla zwiedzających w 1924 roku.

W  1925 roku powstało Stowarzyszenie Jaskiń Demianowskich, które przyjęło na siebie zobowiązania komitetu. Wyprawa zorganizowana przez A. Krála we wrześniu 1926 r. odkryła Komorę Janosika (Jánošíkov dóm), Korytarz Dziewiczy (Panenskú chodbu), Korytarz Męki (Chodbu utrpenia) i Czerwoną Galerię (Červenú galériu). V. Benický i  A. Lutonský odkryli w 1927 roku Komorę Fioletową oraz  Korytarz Czarodziejski, a w  1929 r. Sale Svantovítove, a o rok później Sale Cudowne. W 1928 roku było przekopane nowe wejście do jaskini usytuowane w dolince Točište, które następnie w roku 1930 było włączone do trasy turystycznej. W roku 1931 zainstalowano zmodernizowane oświetlenie elektryczne, a trasa turystyczna została przedłużona o korytarze prowadzące do Sali Różowej i do Komory Hviezdoslava (Hviezdoslavho dómu). W tym samym roku J. Zelinka odkrył Korytarz Niedźwiedzi i jego połączenie z powierzchnią. W 1933 roku w Korytarzu Niedźwiedzim zostało przekopane nowe wyjście z jaskini, dzięki czemu zmodyfikowano trasę zwiedzania. Partie górne od Komory Hviezdoslava były udostępnione w latach 1931–1933. W latach 1948–1955 jaskinię eksplorował i przeprowadził w niej kompleksowe pomiary A. Droppa. W roku 1951 połączono Demianowską Jaskinię Wolności z Jaskinią Pustą. W roku 1983 nurkowie V. Žikeš i Ľ. Kokavec połączyli ją z Jaskinią Vyvieranie. Wielokrotnie próbowano znaleźć naturalne połączenie pomiędzy Demianowską Jaskinią Wolności a położoną na północ od niej Demianowską Jaskinią Pokoju. Po nieudanych próbach w latach 1952, 1968, 1974 i 1983, sukces został osiągnięty na przełomie lat 1986 i 1987. Speleolodzy z regionalnej grupy SSS Dolina Demianowska w 1989 r. osiągnęli połączenie jaskini z Jaskinią Pod Urwiskiem (Jaskyňa pod Útesom) i Jaskinią Dolinową (Údolná jaskyňa) a w 1991 r. także z Jaskinią Ruin (Jaskyňa trosiek).

 Warunki przyrodnicze

Jaskinia reprezentuje  morfologicznie najróżnorodniejszą część Demianowskiego Systemu Jaskiniowego. Powstała w środkowotriasowych ciemnoszarych wapieniach typu Gutenstein należących do płaszczowiny kriżniańskiej. Korytarze rozwinięte są głównie wzdłuż szczelin tektonicznych. Rozwój jaskini jest związany z podziemnym przepływem potoku Demianowka i jego bocznych dopływów. Długość jaskini wynosi 11 117 m, a deniwelacja 130 m.

Dolne, wymodelowane przez rzekę korytarze, są rozwinięte na czterech piętrach (Koryto Marmurowe - Mramorové riečisko, Korytarz Gliniany - Hlinená chodba, Korytarz Suchy - Suchá chodba, Parter-Prízemie, Galeria Králova - Králova galéria). Procesy zawaliskowe przemodelowały niektóre partie jaskini (Komora Wielka i Chrličová - Veľký i Chrličový dóm, Sala Różowa - Ružová sieň, Komora Piekielna – Pekelný dóm). Z systemami poziomych korytarzy łączą się pionowo strome korytarze opadające w kierunku dzisiejszego wejścia i wyjścia z jaskini. Oprócz mniejszych owalnych korytarzy (Korytarz Męki - Chodba utrpenia, Korytarz Dziewiczy - Panenská chodba, Korytarz Niedźwiedzi - Medvedia chodba, Skarbiec - Klenotnica) obejmują także większe, głównie zawalone komory (Komora Kulista - Guľový dóm, Przepaść Spadochroniarzy - Priepasť parašutistov, Komora Janosika i Komora Hviezdoslava - Jánošíkov a Hviezdoslavov dóm, Komora Głęboka - Hlboký dóm). Charakter szczelinowy, bez wyraźniejszych znaków modulacji rzecznej, posiadają Sale Cudowne - Zázračné siene, Korytarz Czarodziejski - Čarovná chodba i Winnica Kamienna - Kamenný vinohrad. Z bogatej  sintrowej ornamentyki szczególnie godne podziwu są „sintrowe lilie wodne“, a także formy gąbczaste przypominające korale i winogrona. Uwagę zwracają także olbrzymie sintrowe wodospady, stalagnaty, ekscentryczne i sferolityczne stalaktyty i inne formy. W Komorze Wielkiej jest widoczny duży biały miękki sintrowy zaciek.

Przez jaskinie przepływa podziemny tok Demianowki, która wywiera spod głównego grzbietu Tatr Niskich na obszarze zbudowanym ze skał niekrasowych. Na teren krasowy wpływa na Łączkach (Lúčky). Na powierzchnię wypływa poprzez Jaskinię Vyvieranie położoną na północ od Demianowskej Jaskini Wolności. Długość Wielkiego Jeziora wynosi 52 m, przy szerokości od 5 do 12 m i głębokości ponad 7 m. Temperatura powietrza wewnątrz waha się od 6,1 do 7,0 °C , a wilgotność względna od 94 do 99 %.

W Korytarzu Niedźwiedzim znaleziono kości niedźwiedzia jaskiniowego (Ursus spelaeus). Znalezisko Eukoenenia spelaea jest potwierdzeniem jednego z najbardziej na północ wysuniętych przedstawicieli tego gatunku pajęczaków, dzięki czemu Jaskinie Demianowskie zalicza się do biospeleologicznych systemów o znaczeniu europejskim. Z drobnych bezkręgowców znaczącymi są głównie wieloszczet  Allorhiscosoma sphinx (endemit jaskiń środkowej Słowacji), obunogi – Synurella intermedia i Niphargus tatrensis.

Położenie i dostęp do jaskini

Znajduje się w Narodowym Rezerwacie Przyrody Dolina Demianowska na terytorium Narodowego Parku Tatry Niskie, po prawej stronie Doliny Demianowskiej, na północnej stronie Tatr Niskich. Główne wejście jest położone w dolince Točište na wysokości 870 m n. p. m.

Jaskinia znajduje się 13 km na południe od Liptowskiego Mikulasza w Tatrach Niskich, na prawej stronie Doliny Demianowskiej, kilka kilometrów pod znanym ośrodkiem narciarskim Jasna. Od parkingu do jaskini wiedzie chodnik o długości około 400 m i przewyższeniu 67 m. Dojście do jaskini zajmuje około 10 – 15  minut. Na trasie znajduje się chodnik naukowy.

Najbliższy przystanek komunikacji publicznej:

• Dolina Demianowska, Jaskinia Wolności (autobus)

Dojazd samochodem do jaskini:

• Z Liptowskiego Mikulasza kierunek Jasna – 13 km

Współrzędne GPS

N 48,9981003 E 19,5851002

 Trasa zwiedzania

Tradycyjna trasa okrężna ma długość 1 150 m i różnicę wysokości 86 m. Na trasie jest do pokonania 913 schodów. Ekskluzywna (wielka) trasa okrężna ma długość 2 150 m, taką samą różnicę wysokości i 1 118 schodów. Zwiedzania tradycyjnej trasy okrężnej zajmuje około 60 min, a wielkiej trasy okrężnej około 100 min. Temperatura powietrza w jaskini waha się od 6,1 do 7,0 °C.

Wielka trasa okrężna

Do Tradycyjnej trasy okrężnej jest dołączona część Komora Wielka – największa udostępniona podziemna komora na Słowacji z podziemnym korytem i miękkim białym sintrowym zaciekiem. Druga część – Sala Różowa i Galeria Kralowa, to część morfologicznie najróżnorodniejszej ozdoby w DJW. Szczególnie godne podziwu są „sintrowe lilie wodne“, a także formy gąbczaste, perły jaskiniowe i różnorodne kształty sintrowej szaty naciekowej znajdujące się na całym odcinku tej części.

Tradycyjna trasa okrężna

Zwiedzanie najciekawszych korytarzy i sal Demianowskiego Systemu Jaskiniowego, udostępnionego od 5.5.1933. Unikalne sintrowe formy, podziemna rzeka Demianowka, krasowe jeziorka i typowe przez rzekę modelowane korytarze i stropowe koryta. W wyższych partiach ścian szczeliny i stropy ozdobione są bogatą szatą naciekową. Przystanki są na najciekawszych miejscach, gdzie można usłyszeć profesjonalny wykład dotyczący genezy i historii jaskini z opisem poszczególnych części.

źródło: http://www.ssj.sk