Demianowska Jaskinia Wolności - Warunki przyrodnicze

 Warunki przyrodnicze

Jaskinia reprezentuje  morfologicznie najróżnorodniejszą część Demianowskiego Systemu Jaskiniowego. Powstała w środkowotriasowych ciemnoszarych wapieniach typu Gutenstein należących do płaszczowiny kriżniańskiej. Korytarze rozwinięte są głównie wzdłuż szczelin tektonicznych. Rozwój jaskini jest związany z podziemnym przepływem potoku Demianowka i jego bocznych dopływów. Długość jaskini wynosi 11 117 m, a deniwelacja 130 m.

Dolne, wymodelowane przez rzekę korytarze, są rozwinięte na czterech piętrach (Koryto Marmurowe - Mramorové riečisko, Korytarz Gliniany - Hlinená chodba, Korytarz Suchy - Suchá chodba, Parter-Prízemie, Galeria Králova - Králova galéria). Procesy zawaliskowe przemodelowały niektóre partie jaskini (Komora Wielka i Chrličová - Veľký i Chrličový dóm, Sala Różowa - Ružová sieň, Komora Piekielna – Pekelný dóm). Z systemami poziomych korytarzy łączą się pionowo strome korytarze opadające w kierunku dzisiejszego wejścia i wyjścia z jaskini. Oprócz mniejszych owalnych korytarzy (Korytarz Męki - Chodba utrpenia, Korytarz Dziewiczy - Panenská chodba, Korytarz Niedźwiedzi - Medvedia chodba, Skarbiec - Klenotnica) obejmują także większe, głównie zawalone komory (Komora Kulista - Guľový dóm, Przepaść Spadochroniarzy - Priepasť parašutistov, Komora Janosika i Komora Hviezdoslava - Jánošíkov a Hviezdoslavov dóm, Komora Głęboka - Hlboký dóm). Charakter szczelinowy, bez wyraźniejszych znaków modulacji rzecznej, posiadają Sale Cudowne - Zázračné siene, Korytarz Czarodziejski - Čarovná chodba i Winnica Kamienna - Kamenný vinohrad. Z bogatej  sintrowej ornamentyki szczególnie godne podziwu są „sintrowe lilie wodne“, a także formy gąbczaste przypominające korale i winogrona. Uwagę zwracają także olbrzymie sintrowe wodospady, stalagnaty, ekscentryczne i sferolityczne stalaktyty i inne formy. W Komorze Wielkiej jest widoczny duży biały miękki sintrowy zaciek.

Przez jaskinie przepływa podziemny tok Demianowki, która wywiera spod głównego grzbietu Tatr Niskich na obszarze zbudowanym ze skał niekrasowych. Na teren krasowy wpływa na Łączkach (Lúčky). Na powierzchnię wypływa poprzez Jaskinię Vyvieranie położoną na północ od Demianowskej Jaskini Wolności. Długość Wielkiego Jeziora wynosi 52 m, przy szerokości od 5 do 12 m i głębokości ponad 7 m. Temperatura powietrza wewnątrz waha się od 6,1 do 7,0 °C , a wilgotność względna od 94 do 99 %.

W Korytarzu Niedźwiedzim znaleziono kości niedźwiedzia jaskiniowego (Ursus spelaeus). Znalezisko Eukoenenia spelaea jest potwierdzeniem jednego z najbardziej na północ wysuniętych przedstawicieli tego gatunku pajęczaków, dzięki czemu Jaskinie Demianowskie zalicza się do biospeleologicznych systemów o znaczeniu europejskim. Z drobnych bezkręgowców znaczącymi są głównie wieloszczet  Allorhiscosoma sphinx (endemit jaskiń środkowej Słowacji), obunogi – Synurella intermedia i Niphargus tatrensis.